UYDULARI YÖRÜNGEDEN ÇIKARMAK İÇİN ALTERNATİF ÇÖZÜM

UYDULARI YÖRÜNGEDEN ÇIKARMAK İÇİN ALTERNATİF ÇÖZÜM

Finlandiya’nın küçük şirketlerinden biri olan Aurora Propulsion Technologies, bu yaz, yeni ve radikal bir uydu yörüngeden çıkış teknolojisini test ediyor. Plazma fren teknolojisi, şirketin kurucularından biri olan astrofizikçi Pekka Janhunen tarafından icat edildi.

Uydular, görevlerini yerine getirdikten sonra yörüngeden çıkmaları gerekmektedir. Plazma Fren uzay çöplüğünü büyütmemek adına yapılan çalışmaların arasında, çözümlerden biri olabilir.

Finlandiya’nın küçük şirketlerinden biri olan Aurora Propulsion Technologies, bu yaz (2022), yeni ve radikal bir uydu yörüngeden çıkış teknolojisini test ediyor. Plazma fren teknolojisi, şirketin kurucularından biri olan astrofizikçi Pekka Janhunen tarafından icat edildi.

Plazma freni tekparça, hafif ve nispeten ucuzdur. Eski tip bir kaset boyutunda, fırlatmadan önce uyduya takılabilir, ancak gelecekte başka bir uzay aracına monte edilmiş bir robotik kol sayesinde 600 kg'a kadar olan uydulara uyarlanması mümkün olabilir.

Uyduları güvenli bir şekilde yörüngeden çıkarmak, yörüngedeki nesneler arasındaki çarpışmalarla uzay çöpü oluşumunu azaltmak için kritik öneme sahiptir. Uyduları 1.000 km yüksekliğe kadar yörüngelerden güvenli bir şekilde yörüngeden çıkarabilen bir plazma fren ünitesi sadece 2 kg ağırlığında olacak ve rakip teknolojilerin küçük bir kısmına mal olacak. Şirket, yörüngeden çıkış için tek çözüme sahip olduğunu iddia etmiyor ancak plazma freninin rekabet maliyetinin onda biri ile geldiğini söylüyor. Aurora Propulsion Technologies'in CEO'su, makine mühendisi Roope Takala, olası bir satış fiyatının birim başına yaklaşık 30.000 € olacağını tahmin ediyor.

Teknoloji, iyonosfer katında yörüngeden çıkışı sağlamak üzere uydudan ayrılan alüminyum veya titanyum metal mikro bağları kullanır. Mikro bağlara negatif bir yük uygulandığında, üretilen elektrik alanı iyonosferin plazmasındaki pozitif yüklü parçacıklara karşı bir bariyer meydana getirir.

Frenleme etkileri veya Coulomb sürtünmesi, en iyi şekilde, Dünya yüzeyinin 400 ile 800 km üzerinde çalışır ki bu yükseklik yeterli miktarda artı yüklü parçacığın elektrik alanı ile etkileşime gireceği ve sürtünmeyi oluşturacağı en etkili noktadır. Uydunun 8km/saniye hızla içinden geçtiği plazmanın karşı rüzgarı ile negatif yüklü serbest kalmış mikro bağ arasındaki etkileşim, uydunun yavaşlamasına ve irtifa kaybetmesine neden olur.

300 m uzunluğundaki tek bir ipten meydana gelen sürtünme, 4,5 kg'lık bir uyduyu 9-13 ayda yaklaşık 200 km yörüngeden çıkarmak için yeterlidir. Daha uzun, çoklu bağlar daha büyük uyduları frenleyecektir. 3 Mayıs'ta şirket, Yeni Zelanda'dan fırlatılan AuroraSat-1 görevi sırasında patentli plazma fren tasarımının mevcut kopyasının denemesini yapmak üzere iki bağı başarıyla yerleştirdiğini söyledi.

Şirkete göre, önümüzdeki birkaç hafta içinde, Uçan Nesne olarak bilinen gösteri uydusu, çarpışmadan kaçınmayı ve yörüngeden çıkmayı sağlayan tescilli yeni nesil tahrik (itiş) teknolojilerini doğrulamak için düşük Dünya yörüngesine konuşlanacak. Aurora'nın uydusu, şirketin rezistojet iticilerinin ve plazma frenlerinin "küçük uydular için verimli itici güç ve yörüngeden çıkış yetenekleri" sağlayabileceğini göstermek amacıyla alçak Dünya yörüngesine gönderildi.

Gelecekte, teknoloji ancak uydu çalışma ömrünün sonuna ulaştığında konuşlandırılacak. CEO Takala gülerek, "Sonuçta, sağılan bir ineği neden keselim" diyor. "İş dürtüsü her zaman uyduları orada ve mümkün olduğunca uzun süre üretken tutacak." Uyduları yavaşlatmak için atmosferik sürtünmeyi kullanan benzer cihazların aksine, mikro ip insan saçından daha incedir, bu da onları herhangi bir hasara neden olmayacağı için diğer uzay araçları için güvenli hale getirir. Coulomb sürtünmesi aynı zamanda atmosferik sürtünmeden daha güçlüdür. Yavaşlayan kuvvetlerdeki bu fark, yörünge yüksekliği arttıkça daha da büyür. AuroraSat-1, tüm kontrol elektroniklerine ek olarak, test amacıyla bağımsız olarak açılabilen iki adet alüminyum mikro ip makarasına sahip ikiz bir Aurora plazma fren modülü içermektedir.

Yakın gelecekte, verimli yörüngeden çıkma, herhangi bir uydunun ilk tasarımının fırlatılması için ayrılmaz bir önkoşulu haline gelecektir. Şirket, uzay çöplerini sınırlamak üzere tasarlanmış uluslararası mevzuatın daha küçük uydulara ve diğer uzay enkazlarına da uygulanmasını bekliyor. Yörüngeden çıkmak için kullanım ömrü sonu gerekliliklerini düzenleyen mevcut düzenlemeler BM tarafından belirlenir; bunlar yalnızca atmosfere inişleri sırasında tamamen yanmayan ve Dünya'ya çarparken yaşam için potansiyel tehlike oluşturan 500 kg ve üzeri uydular için geçerlidir. ABD Federal Havacılık Otoritesi, en küçük uyduların bile, faydalı ömürlerinin sonunda onları güvenli bir şekilde Dünya'ya geri döndürmek için bir araçla donatılmasını gerektirecek yeni uluslararası düzenlemeler önermektedir. Designed for Demise (veya Death)D4D olarak adlandırılan düzenlemeler, yeni fırlatmaların gelecekte Dünya'nın yörüngesindeki uzay çöplüğünü arttırmaması için, herhangi bir boyuttaki uydunun, tasarım olarak fırlatma öncesinde yörüngeden çıkma teknolojisine sahip olmasını gerektirecektir.

Levent Aslan.

16/06/2022 tarihinde kaleme alınmıştır. 

 

Mühendislik ve Teknoloji sitesinden uyarlanmıştır.

Levent ASLAN

LEVENT ASLAN

Yazar

İlginizi çekebilecek diğer içerikler

ALTI ADIMDA SENARYO YAZMAK BİLİMSEL

ALTI ADIMDA SENARYO YAZMAK

BİR YAZAR OLARAK TIKANMAK BİLİMSEL

BİR YAZAR OLARAK TIKANMAK

HİPNOZ NEDİR? BİLİMSEL

HİPNOZ NEDİR?

DÜNYADA DOĞMAMIŞ OLABİLİRİZ BİLİMSEL

DÜNYADA DOĞMAMIŞ OLABİLİRİZ

NASA BİR DOKTORU UZAY İSTASYONUNA IŞINLADI BİLİMSEL

NASA BİR DOKTORU UZAY İSTASYONUNA IŞINLADI

EVRENIN AKIL ALMAZ GIZEMLERINDEN KARA DELİKLER BİLİMSEL

EVRENIN AKIL ALMAZ GIZEMLERINDEN KARA DELİKLER

PROVİTAMİN D3'Ü ARTTIRILMIŞ DOMATES BİLİMSEL

PROVİTAMİN D3'Ü ARTTIRILMIŞ DOMATES

UYDULARI YÖRÜNGEDEN ÇIKARMAK İÇİN ALTERNATİF ÇÖZÜM BİLİMSEL

UYDULARI YÖRÜNGEDEN ÇIKARMAK İÇİN ALTERNATİF ÇÖZÜM

HİPER KOVAN TAŞIMA SİSTEMİ İÇİN DİJİTAL DEMİRYOLU SİNYALİZASYONU BİLİMSEL

HİPER KOVAN TAŞIMA SİSTEMİ İÇİN DİJİTAL DEMİRYOLU SİNYALİZASYONU

MARS’TAKİ İLK İNSAN KOLONİSİNİN ENERJİ SEÇİMİ,  NÜKLEER Mİ GÜNEŞ Mİ OLMALI? BİLİMSEL

MARS’TAKİ İLK İNSAN KOLONİSİNİN ENERJİ SEÇİMİ, NÜKLEER Mİ GÜNEŞ Mİ OLMALI?

ÖLÜMDEN SONRA YENİDEN CANLANMAK MÜMKÜN MÜ? BİLİMSEL

ÖLÜMDEN SONRA YENİDEN CANLANMAK MÜMKÜN MÜ?

ALZHEIMER GENİ BEYNİ NASIL TAHRİP EDİYOR BİLİMSEL

ALZHEIMER GENİ BEYNİ NASIL TAHRİP EDİYOR

KURT DELİĞİ TEORİSİ NEDİR? BİLİMSEL

KURT DELİĞİ TEORİSİ NEDİR?

GALAKSİ MERKEZİNDEKİ KARADELİKTEN YAYILAN GİZEMLİ IŞIK PATLAMALARI BİLİMSEL

GALAKSİ MERKEZİNDEKİ KARADELİKTEN YAYILAN GİZEMLİ IŞIK PATLAMALARI

HAWKING IŞIMASI VE KARADELİKLER BİLİMSEL

HAWKING IŞIMASI VE KARADELİKLER

NEDEN KARANLIK MADDE VE KARANLIK ENERJİ HAKKINDA HİÇ BİR ŞEY BİLMİYORUZ? BİLİMSEL

NEDEN KARANLIK MADDE VE KARANLIK ENERJİ HAKKINDA HİÇ BİR ŞEY BİLMİYORUZ?

EPİGENETİK BİLGİ KAYBI YAŞLANMAYI HIZLANDIRSA DA RESTORASYON BUNU TERSİNE ÇEVİREBİLİR BİLİMSEL

EPİGENETİK BİLGİ KAYBI YAŞLANMAYI HIZLANDIRSA DA RESTORASYON BUNU TERSİNE ÇEVİREBİLİR

UÇANGÖZ ROBOT VE ONU PROGRAMLAMAK İSTEYEN SİZ BİLİMSEL

UÇANGÖZ ROBOT VE ONU PROGRAMLAMAK İSTEYEN SİZ

TCG ANADOLU, TÜRK DENİZ KUVVETLERİNE YENİ BİR GÜÇ BİLİMSEL

TCG ANADOLU, TÜRK DENİZ KUVVETLERİNE YENİ BİR GÜÇ

ATOMLAR GERÇEKTEN BİRBİRİNE DOKUNABİLİR Mİ? BİLİMSEL

ATOMLAR GERÇEKTEN BİRBİRİNE DOKUNABİLİR Mİ?

ATOM VE ATOMLA İLGİLİ İLK TEMEL BİLGİLER BİLİMSEL

ATOM VE ATOMLA İLGİLİ İLK TEMEL BİLGİLER

YAPAY ZEKÂ ASKERİ SİMÜLASYON TESTİNDE İNSAN OPERATÖRÜ ÖLDÜRDÜ BİLİMSEL

YAPAY ZEKÂ ASKERİ SİMÜLASYON TESTİNDE İNSAN OPERATÖRÜ ÖLDÜRDÜ

ÇİN TORYUM NÜKLEER SANTRALİNİ İŞLETMEYE AÇTI BİLİMSEL

ÇİN TORYUM NÜKLEER SANTRALİNİ İŞLETMEYE AÇTI

İNSAN BEYNİNİN BUGÜNE KADAR YAPILMIŞ EN BÜYÜK HARİTASI ÇIKARILDI BİLİMSEL

İNSAN BEYNİNİN BUGÜNE KADAR YAPILMIŞ EN BÜYÜK HARİTASI ÇIKARILDI

HAYATIMIZDAKİ GİZLİ TEHLİKE BİLİMSEL

HAYATIMIZDAKİ GİZLİ TEHLİKE

RUS FİZİKÇİ NIKOLAI A. KOZYREV İLE ETER VE ZAMAN BİLİMİ BİLİMSEL

RUS FİZİKÇİ NIKOLAI A. KOZYREV İLE ETER VE ZAMAN BİLİMİ

KOZYREV AYNALARI İLE GELECEĞİ GÖRMEK BİLİMSEL

KOZYREV AYNALARI İLE GELECEĞİ GÖRMEK

DOĞUDAN YÜKSELEN YAPAY GÜNEŞ BİLİMSEL

DOĞUDAN YÜKSELEN YAPAY GÜNEŞ

NÜKLEER FÜZYON NEDİR? BİLİMSEL

NÜKLEER FÜZYON NEDİR?

BEYİN NASIL ÇALIŞIR? BİLİMSEL

BEYİN NASIL ÇALIŞIR?

DIKSON KÖYÜ DENEYLERİ BİLİMSEL

DIKSON KÖYÜ DENEYLERİ

ORAK HÜCRELİ ANEMİ HASTALIĞI VE GENETİK TEDAVİ YÖNTEMİ BİLİMSEL

ORAK HÜCRELİ ANEMİ HASTALIĞI VE GENETİK TEDAVİ YÖNTEMİ

Yorum Yap